مورچه ها باز شگفتی ساز شدند!

ادامه رو ببینید

این‌که دنیای مورچه‌ها دنیایی شگفت‌انگیز است موضوع تازه‌ای نیست اما دانشمندان، شگفتی دیگری از زندگی و رفتار این جانداران را کشف کرده‌اند: گونه‌ای از مورچه‌ها قادرند در صورت خطر غرق شدن، به صورت گروهی، یک قایق نجات بسازند; برعکس انسانها که زمان غرق شدن سر خود را بالا گرفته و از دیگران دوری می کنند، استراتژی مورچه ها ظاهرا متفاوت است. آنها با احساس خطر بر روی آب، دست به دست هم داده و از گروه خود، قایقی مورچه ای درست می‌کنند که می‌تواند وزن‌های سنگینی را حمل کند. آن‌ها قادرند آرایش صفوف خود...

آن‌ها قادرند آرایش صفوف خود به صورت قایق نجات را هفته‌ها یا ماه‌ها ادامه دهند به این امید که طی این مدت دوباره به ساحل نجات برسند. این استراتژی جالب‌توجه برای بقا به گروه مورچه‌های آتشین با نام علمی  Solenopsis invictaدر آمریکای جنوبی تعلق دارد که خانه‌هایشان در منطقه جنگل‌های بارانی به طور مستمر در معرض سیل قرار دارد.                                 

مورچه‌های آتشی سرخ، برای این کار، پاها و آرواره‌های یکدیگر را محکم نگه می‌دارند و هوایی که بر سطح زبر اسکلت بیرونی بدنشان ذخیره شده، باعث می‌شود تا بر اساس یک قانون فیزیکی به نام «قانون کاسی-بَکستِر» خیس نشوند. با استفاده از این قانون، حتی مورچه‌هایی که در کف قایق جا می‌گیرند هم خیس نمی‌شوند.

دانشمندان در آزمایش خود، حدود 8000 مورچه آتشی را در آب غرق کردند

 

مورچه‌ها با استفاده از دهانشان به یکدیگر متصل شده و سطح خود را روی آب وسعت دادند

بر اساس این قانون، هر اندازه که سطحی زبرتر باشد، آب، سخت‌تر به سطوح آن برخورد می‌کند و حباب‌هایی از هوا در لابلای این زبری‌ها باقی می‌ماند. پرهای اردک نیز به خاطر پستی‌بلندی‌های ریزش، از همین طریق همیشه خشک باقی می‌ماند.

«نِیتان مْلات»، مهندس مکانیک در مؤسسه فناوری جورجیای آمریکا که سرگروه تیم کشف‌کننده این رفتار مورچه‌ها است می‌گوید که بر اثر فشار جمع، حباب‌های هوای پیرامون هر مورچه به مورچه کناری فشرده می‌شود و از این طریق همه مجموعه آب‌بندی می‌شود.

آن‌ها در آزمایش‌های خود، گروه‌هایی ۵۰۰ تایی تا ۸ هزار تایی از مورچه‌ها را به روی آب ریختند و هر بار آب را به آرامی هم زدند. پس از گذشت زمان کمی، هر گروه به طور خودجوش، دایره‌هایی قایق‌مانند را تشکیل داد. در برخی موارد این مورچه‌ها تنها پس از گذشت کمتر از دو دقیقه به هم پیوسته و یک قایق شناور را تشکیل می‌دادند. این قایق تاحدی شبیه کلوچه بوده که در آن نیمی از گروه در لایه غوطه‌ور زیرین قرار می‌گرفتند تا سایرین بر روی آنها شناور بمانند.

آنچه به شگفتی این جریان می‌افزاید این است که هنگامی محققان برخی از این مورچه‌ها را از سطح آب جمع می‌کردند، مورچه‌های باقی مانده در سطح زیرین برای حفظ ضخامت متوسط قایق نقل مکان می‌کردند. محققان در این آزمایش دریافتند که مورچه‌های سطح پایینی قادر به درک این موضوع هستند که چند مورچه از سطح بالایی کم شده‌ است.

به گفته «نیتان ملات» از این کشف می‌توان در دنیای روباتیک استفاده‌هایی کرد. با برنامه‌ریزی برای صدها یا هزارها ربات کوچک که هر کدام قانون مشابه و ساده‌ای از فیزیکی را دنبال کنند می‌توان کاری کرد که این ربات‌ها دست در دست هم، به اهداف بزرگ‌تری برسند. هم‌چنین از شیوه استفاده مورچه‌های آتشی سرخ از خاصیت حباب‌های بدنشان می‌شود در ساخت پارچه‌ها و اجسام عایق کاملاً آب‌بند نیز استفاده کرد.

ساختار اجتماعی دقیق-از چپ به راست: سه مورچه کارگر،‌ ملکه و مورچه نر

مورچه آتشی یا Solenopsis invicta بومی برزیل است اما در سال‌های اخیر تواسته خود را به ایالت‌های جنوبی آمریکا و حتی استرالیا برساند. نیش این حیوان دردناک بوده و باعث تاول، سردرد وحالت تهوع می‌شود و حتی می‌تواند کشنده باشد.

تقریباً تمام مناطق کره زمین مورچه دارد. فقط مناطقی مانند جزایر دور افتاده و غیرقابل دسترسی استثنا هستند. علت موفقیت آنها به زندگی اجتماعی، توانایی بالای انطباق پذیری و توانایی تغییر دادن محیط زیستشان و بهره برداری از منابع و دفاع از یکدیگر برمی‌گردد. جامعهٔ مورچه‌ها دارای سیستم تقسیم کار ٬ارتباط بین اشخاص و توانایی حل مشکلات پیچیده است.